Helena Modrzejewska

Jej domem rodzinnym była kamienica na Grodzkiej 22, własność Szymona Bendy, który w tym domu otworzył cukiernię.
Jego żoną została Józefa Misel.

 

Szymon Benda zmarł w 1835 roku, a Helena urodziła się 5 lat później z nieformalnego związku Józefy z urzędnikiem krakowskiego magistratu. Nosiła więc nazwisko panieńskie matki.

W Krakowie plotkowano, że ojcem dziewczynki jest książę Eustachy Sanguszko.

 

W 1850 w pożarze Krakowa spłonął nieubezpieczony dom przy Grodzkiej. Matka sprzedała go, bo nie była w stanie ponieść kosztów remontu.

 Józefa otworzyła kawiarnię w domu Hippolitów. Potrzebowała pomocnicy, więc Helenka przerwała naukę i została kelnerką. Ale kawiarnia nie miała wzięcia. Dziewczyna mogła więc wrócić na pensję.

Jakby potoczyły się losy Heleny, gdyby matce powiodło się w interesach?

 

Helena miała trzech przyrodnich braci, z których najmłodszy Feliks Benda został znanym aktorem i pomagał Helenie w początkach kariery.

Modrzejewska to sceniczny pseudonim Heleny Misel. Tego nazwiska używał też Gustaw Zimajer,  który dostrzegł wielki talent młodziutkiej Heleny. Wspólnie przeżyli kilka lat i występowali w teatrach objazdowych. 

Już wtedy prasa z zachwytem pisała o młodej aktorce.

 

Helena wróciła do Krakowa z synem Rudolfem i występowała na scenach krakowskiego teatru. Szybko zdobyła dobrą ocenę u recenzentów i skradła serca krakowskiej publiczności.

 

W 1868 już jako Karolowa Chłapowska wyjechała do Warszawy, gdzie święciła triumfy artystyczne.

Stała się gwiazdą. Dostawała niebotyczne wtedy gaże- po 150 rubli
za występ. Zabiegała o wystawianie sztuk Szekspira i Słowackiego.

 

 

Przyjaźniła się z Sienkiewiczem, Gierymskim, Chmielowskim. Witkiewicz poprosił, by została matką chrzestną jego syna Stasia, późniejszego Witkacego.

 

Jednak w 1876 zdecydowała się na wyjazd do Ameryki, gdzie zdobyła światowy rozgłos. Po pierwszym występie wysłała do męża telegram:

"Zwycięstwo. Modjeska."

O Modjeskiej zaczęto pisać i mówić. Tłumy przychodziły na spektakle

i oklaskiwały jej występy.

 

Recenzenci pisali:

 

"To jedna z wielkich aktorek naszych czasów"

"Jej metodą jest spokój, opanowanie. Nawet cienia histerii w najgorętszych wybuchach"

 

W Ameryce zaczyna się szaleństwo na suknie, kapelusze, parasolki, nawet potrawy à la Modjeska.

Powstaje porcelana z jej portretami i autografem, czekoladki, perfumy!

 

Helena Modjeska nie zapomniała o swoim rodzinnym kraju. Wielokrotnie przyjeżdżała do Polski. Była dziewięciokrotnie w Krakowie, m.in. wspierała karierę Paderewskiego- organizowała jego pierwsze występy w Sali Saskiej.

Bywała też w Warszawie. W 1883 władze carskie wydały zakaz wjazdu Modrzejewskiej do Rosji. Była to konsekwencja odczytu jaki wygłosiła na kongresie kobiet w Chicago na temat sytuacji polek pod zaborami.

 

Zmarła 8 kwietnia 1909 roku, ale pochowana została w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim.